Liczba osób stosujących dietę bezglutenową stale rośnie
Przyczyn tego zjawiska jest wiele. Jedną z nich jest pojawienie się licznych publikacji naukowych i popularno naukowych na temat szkodliwości spożywania glutenu w codziennej diecie. Poprawił się dostęp do badań diagnostycznych, takich jak badania specyficznych przeciwciał z krwi, badania nietolerancji pokarmowych, a także badania genetyczne, dzięki czemu coraz więcej osób ma możliwość dowiedzieć się o występowaniu lub ryzyku wystąpienia różnego typu nadwrażliwości na gluten. U części osób wyniki badań mogą być prawidłowe i nie ma potrzeby eliminacji glutenu z diety. U niektórych mogą wskazywać na nieceliakalną nadwrażliwość pokarmową na gluten, z którą bardzo często wiąże się potrzeba wyeliminowania glutenu jedynie na pewien okres, w czasie którego odpowiednio zbilansowaną dietą dąży się do odbudowy bariery jelitowej i wzmocnienia układu odpornościowego. Celiakia diagnozowana jest na poziomie 1% społeczeństwa, w jej przypadku należy wyeliminować gluten do końca życia, gdyż nawet śladowe jego ilości prowadzą do uszkodzenia nabłonka jelit odpowiedzialnego za wchłanianie składników odżywczych, prowadząc do licznych niedoborów pokarmowych. Warto jednak podkreślić, że z uwagi, iż celiakia jest uznawana za chorobę rzadką i często nie daje tzw. książkowych objawów wychudzenia i wzdętego brzucha, badania w jej kierunku są rzadko zlecane. Badania nutrigenetyczne przeprowadzone w 2015 roku przez włoskie laboratorium NGB Genetics, na grupie 1000 Polaków wykazały istnienie genów zwiększających ryzyko rozwoju celiakii u 45% badanych, z czego u 21% ryzyko było bardzo wysokie. Jednym z niespecyficznych objawów mogących mieć związek z nietolerancją glutenu i zarazem powodem decyzji o eliminacji glutenu z diety są coraz częściej diagnozowane choroby z autoagresji jak np. Hashimoto, Choroba Leśniewskiego Crohna, reumatoidalne zapalenie stawów, a także choroby ze spektrum autyzmu. Jednocześnie dla niektórych osób, wyeliminowanie z diety glutenu stało się synonimem podążania za zdrowym stylem życia pomimo, iż czują się świetnie i na nic nie chorują. Z tego powodu temat diety bezglutenowej stał się niezwykle kontrowersyjny i dyskusyjny.
Zacznijmy jednak od początku i …
odpowiedzmy na pytanie, czym jest gluten i gdzie się on znajduje. Gluten to rodzaj białek magazynowanych w zarodkach ziaren zbóż takich jak pszenica, orkisz, żyto i jęczmień. Ma przede wszystkim wartość dla przemysłu spożywczego, gdyż nadaje wyrobom zbożowym takim jak ciasto, chleb, makaron, odpowiednia konsystencję, objętość i elastyczność. Przeciwnicy wykluczania glutenu z diety zwracają uwagę, że wraz z wykluczeniem produktów takich jak pszenica, żyto, jęczmień ogranicza się konsumpcję produktów z nich wytwarzanych, a więc i zawartych w nich wielu potrzebnych dla zdrowia składników w szczególności błonnika, witamin z grupy B, magnezu, manganu i cynku. Dla wielu osób informacja o konieczności wykluczenia glutenu z diety kojarzy się z koniecznością wykluczenia chleba, makaronu, płatków i ciast z diety, które były głównym, a niekiedy jedynym źródłem produktów zbożowych w diecie, a także źródłem przyjemności. Na szczęście, nie musi tak być, jest wiele bezglutenowych, naturalnych produktów, będących doskonałym źródłem błonnika, składników mineralnych i witamin, które są świetną alternatywą dla osób, chcących nadal cieszyć się smaczną, zróżnicowaną i zbilansowaną dietą. Zamiennikiem zawierającej gluten kaszy jęczmiennej, orkiszowej czy kus kusu może być naturalnie bezglutenowy pełnowartościowy ryż brązowy, czarny i czerwony, które warto dodawać do zup, sałatek, owoców, mięsa i ryb. Alternatywą dla tradycyjnego pszennego makaronu może być naturalnie bezglutenowy makaron ryżowy, makaron z fasoli mung, które świetnie pasują zarówno do dań kuchni azjatyckiej jak i klasycznej pomidorowej czy rosołu, a makaron z brązowego ryżu, tapioki i zielonej herbaty będzie idealny do gulaszu lub z owocami. Pieczywo, naleśniki czy ciasta można z powodzeniem wypiekać z mąki kokosowej, tapioki, z amarantusa, quinoa. Jeżeli decydujemy się wyeliminować gluten z diety pamiętajmy o tych wszystkich pożywnych alternatywach, które pozwolą nadal czerpać przyjemność z jedzenia dostarczając niezbędnych dla zachowania zdrowia witamin, składników mineralnych i błonnika.
Kuchnia azjatycka, a w szczególności kuchnia tajska, której podstawą jest naturalnie bezglutenowy ryż i makarony ryżowe i sojowe to idealna alternatywa dla osób, które ze swojej diety wykluczają gluten. Tajskie potrawy nie tylko dostarczają unikalnych doznań smakowych, ale także łączą w sobie dwie filozofie życiowe, które warto stosować planując codzienną dietę: przyjemność i harmonię.
Dietetyk kliniczny Monika Wodyczko
Wypróbujcie nasze przepisy na pad thai i inne bezglutenowe dania azjatyckie.
